Cách bảo dưỡng và thay thế phớt cơ khí định kỳ – Giải pháp kéo dài tuổi thọ thiết bị

Bài 10: Cách bảo dưỡng và thay thế phớt cơ khí định kỳ – Giải pháp kéo dài tuổi thọ thiết bị

Trong quá trình vận hành các hệ thống máy bơm công nghiệp hay dân dụng, hiện tượng rò rỉ, giảm áp suất, tăng nhiệt hoặc tiếng ồn bất thường là dấu hiệu cho thấy phớt cơ khí đang xuống cấp. Bảo dưỡng và thay thế định kỳ phớt không chỉ giúp hệ thống vận hành trơn tru mà còn ngăn ngừa được những sự cố nghiêm trọng gây thiệt hại lớn về thời gian và chi phí.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về tầm quan trọng của việc bảo trì phớt cơ khí cũng như hướng dẫn chi tiết cách thực hiện hiệu quả và đúng kỹ thuật.

1. Tại sao phải bảo dưỡng phớt cơ khí?

Phớt cơ khí là bộ phận chịu ma sát liên tục giữa hai mặt làm kín trong môi trường có áp lực, nhiệt độ và hóa chất. Theo thời gian, phớt sẽ bị mài mòn, biến dạng hoặc nhiễm bẩn, dẫn đến:

• Rò rỉ chất lỏng tại điểm làm kín.
• Tăng ma sát, gây nóng máy, giảm hiệu suất.
• Ảnh hưởng đến các linh kiện khác như ổ bi, trục bơm…
• Nguy cơ mất an toàn với hệ thống có môi chất độc hại hoặc nhiệt cao.

Việc chủ động bảo trì định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu hao mòn và thay thế kịp thời, từ đó tiết kiệm được chi phí và tránh dừng máy đột xuất.

2. Dấu hiệu nhận biết phớt cần thay thế

Không phải lúc nào phớt cũng hỏng một cách rõ ràng. Tuy nhiên, nếu gặp các hiện tượng sau, bạn nên kiểm tra lại phớt ngay:

• Máy bơm rò rỉ nước hoặc dầu ở phần trục sau khi chạy một thời gian.
• Máy phát ra tiếng kêu lạ, âm thanh sột soạt khi quay trục.
• Nhiệt độ vùng buồng phớt tăng cao, sờ vào thấy nóng bất thường.
• Máy rung mạnh hoặc áp suất bơm giảm.
• Bơm tiêu hao điện nhiều hơn so với bình thường.

3. Chu kỳ thay thế phớt hợp lý

Tùy theo loại máy, môi trường vận hành và vật liệu phớt mà chu kỳ bảo trì, thay thế có thể khác nhau. Dưới đây là một số khuyến nghị:

Lưu ý: Những con số này chỉ mang tính tham khảo, thực tế có thể dao động tùy theo điều kiện vận hành cụ thể.

4. Quy trình bảo dưỡng phớt cơ khí

Bước 1: Tắt máy và cô lập nguồn điện

Đảm bảo toàn bộ hệ thống không còn áp lực hoặc điện năng. Nếu bơm chứa hóa chất, phải xả sạch và làm sạch khu vực tiếp xúc.

Bước 2: Tháo cụm đầu bơm

Sử dụng dụng cụ chuyên dụng, tháo nắp bơm và trục quay. Cẩn thận để không làm xước mặt bích, trục và buồng chứa phớt.

Bước 3: Vệ sinh sạch sẽ

• Lau sạch dầu mỡ, cặn, tạp chất tại khu vực chứa phớt.
• Dùng khăn mềm không xơ hoặc giấy chuyên dụng để lau khô.

Bước 4: Kiểm tra mặt phớt

• Mặt làm kín có bị xước, rạn, nứt không?
• Vòng cao su có bị giòn, cứng hoặc rách không?
• Lò xo còn đàn hồi tốt không?

Nếu có dấu hiệu hỏng, cần thay mới ngay.

Bước 5: Lắp lại phớt hoặc thay thế phớt mới

• Sử dụng loại phớt phù hợp với máy bơm và môi chất.
• Bôi trơn nhẹ (nước, dầu silicon hoặc xà phòng loãng tùy vật liệu) để tránh làm xước phớt khi lắp.
• Căn chỉnh đúng vị trí và không ép lệch.

Bước 6: Kiểm tra sau khi lắp

Quay thử trục, đảm bảo chuyển động trơn tru. Sau đó lắp lại đầu bơm, kiểm tra độ đồng tâm và siết bu lông đúng lực.

5. Một số lưu ý quan trọng trong quá trình thay phớt

• Không tái sử dụng phớt cũ đã bị mòn hoặc cong vênh.
• Luôn chọn phớt chính hãng, có nguồn gốc rõ ràng.
• Không để tay không hoặc dụng cụ dính dầu bẩn tiếp xúc với mặt phớt.
• Không được để bơm chạy khô (không có môi chất làm mát) sau khi thay phớt.

6. Mẹo kéo dài tuổi thọ phớt cơ khí

• Chạy máy theo đúng tải thiết kế, không vượt áp hoặc nhiệt độ cho phép.
• Luôn đảm bảo môi chất sạch, không chứa cát, bùn, hạt rắn nếu dùng loại phớt thông thường.
• Thường xuyên kiểm tra áp suất đầu hút và đầu đẩy, tránh hiện tượng hút khí gây khô phớt.
• Ghi chép lịch sử vận hành, thời điểm thay phớt để làm cơ sở theo dõi.

7. Kết luận

Phớt cơ khí dù nhỏ nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến độ kín, hiệu suất và tuổi thọ của máy bơm. Việc bảo trì, kiểm tra và thay thế đúng thời điểm giúp tránh rò rỉ, ngăn chặn sự cố nghiêm trọng, tiết kiệm chi phí vận hành và bảo trì hệ thống.

Hãy xây dựng một quy trình bảo dưỡng định kỳ phù hợp với thiết bị và môi trường làm việc thực tế. Nếu không có đội ngũ kỹ thuật nội bộ, bạn nên sử dụng dịch vụ chuyên nghiệp từ nhà cung cấp phớt uy tín để đảm bảo an toàn và hiệu quả cao nhất.